ارزیابی عملکرد کمی وکیفیت علوفه در کشت مخلوط ماشک(Vicia panonica) و خلر (Lathyrus sativus) با گرامینه‌های یک‌ساله در شرایط دیم استان مرکزی

به منظور ارزیابی و مقایسه عملکرد کمی وکیفی کشت مخلوط ماشک و خلر با گراس‌های یک‌ساله در شرایط دیم استان مرکزی، آزمایشی در طی سال‌های زراعی 88-1387 و 89-1388 در ایستگاه تحقیقات دیم مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی واقع در منطقه فراهان، شهرستان تفرش و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. آزمایش با 16 تیمار و شامل کشت خالص ماشک (Vicia panonica)، خلر(Lathyrus sativus) با تراکم 250 دانه در مترمربع و گراس‌های یک‌ساله شامل تریتیکاله(Triticale) و لولیوم یک‌ساله (Lolium multiflorium) با تراکم400 دانه در مترمربع و نسبت‌های مختلف کشت مخلوط آن‌ها شامل 75% لگوم + 25% گراس، 50% لگوم +50% گراس، 25% لگوم + 75% گراس که به صورت جایگزینی و درهم اعمال گردید. علوفه خشک تیمارهای کشت مخلوط 50% ماشک +50% تریتیکاله، 25% خلر + 75% تریتیکاله، 50% خلر + 50% تریتیکاله، 25% ماشک +75% تریتیکاله، 75% ماشک +25% تریتیکاله و 75% خلر + 25% تریتیکاله به‌ترتیب با 5615، 5520، 5461، 5130، 4718 و 4693 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد را دارا بودند. کشت مخلوط 25% خلر+ 75% تریتیکاله با 805 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد پروتئین را داشت. نسبت برابری زمین (LER) این تیمارهای کشت مخلوط بزرگتر از واحد بود و تیمارهای کشت مخلوط50% خلر + 50% تریتیکاله و 25% خلر + 75% تریتیکاله برای عملکرد علوفه خشک به‌ترتیب با 43/1 و 42/1 و برای عملکرد پروتئین تیمارهای کشت مخلوط 25% خلر + 75% تریتیکاله و 50% خلر + 50% تریتیکاله به‌ترتیب با 66/1 و 47/1 بالاترین نسبت برابری زمین را داشتند. نتیجه‌گیری می‌شود که با کشت مخلوط 50% ماشک +50% تریتیکاله، 50% خلر + 50% تریتیکاله و 25% خلر + 75% تریتیکاله می‌توان علوفه قابل توجه از نظر کمیت و کیفیت علوفه در دیم‌زارهای منطقه فراهان استان مرکزی تولید نمود و بعنوان نظام کشت جایگزین آیش بعد از گندم توصیه کرد.